Leonardo da Vinci’nin 1490’da çizdiği “Vitruvius Adamı”, Romalı askeri mimar Vitruvius’un mimarlık için ideal bir şablon olarak “evrensel” insan bedeninin oranlarını sunduğu notlarının eşlik ettiği idealleştirilmiş bir erkek figürünü tasvir ediyor. Vitruvius’un idealleştirdiği bu insan bedeni, uzun zamandır gözden düşmüş olsa da evrensel hâle getirilmiş soyutlamaların çeşitli örnekleri günümüz mimarlık düşüncesinin birçok standardını hâlâ etkiliyor.
Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) 2005’te yayımladığı belge, insan bedeni üzerinden iskele ölçülerini değerlendirmek için bu görseli kullanıyor. TSE için standartlar oluşturulurken, “ortalama” bir inşaat işçisinin bedeni tasavvur ediliyor. Ancak bu, birçok sınır çizgisi, dipnot ve iskelenin içinde konumlanmış bir beden. Yani Vitruvius’un ortaya koyduğu örneğe benzer şekilde TSE’nin görseli de çeşitli güncel tasarım standartlarında temsil edilen “ortalama”, “tipik” ve “normal” bedenlerden yalnızca biri. Halbuki böyle görsel temsiller hem bu tür soyutlaştırılmış sözleşmeler aracılığıyla kaybolan bedenleri ortaya çıkaran hem de evrensel nesne fikrini başlı başına sarsan dikkatli ve özenli araştırmalar gerektiriyor.
Öte yandan bariz sınırlamalara rağmen bu Vitruvius iskelesi figürünün farkı, onun ne mimarlık formunun idealleştirilmiş bir şablonu ne de mimarlık mekânlarında soyutlaştırılmış bir ölçek figürü olması. İnşaat işçisinin bedenini mimarlığın inşaat alanına yerleştiren bu görsel, farkında olmadan mimarlığın yapımına dahil olan birçok aktöre ait diğer kayıp bedenleri dahil edebilecek –geleceğin– mimarlık söylemleri ve pedagojilerini düşünmeye teşvik ediyor.
