Kaide [Plinth],1 İstanbul’un toprağının sıkıştırılmasıyla oluşturulan performatif bir heykel olarak ortaya çıktı.Ölçülerini İstanbul’un Tarihi Yedikule Bostanları’nda hâlâ kullanılan geleneksel tarh modüllerinden aldı.2 Bostanlar, 1600 yıldan fazla bir süreden beri bostancılar tarafından tekrar tekrar topraktan çizgilerle taksim edilip durur.3 “Maşula” ya da “tava” olarak adlandırılan bu toprak taksim modülleri yaklaşık 1 m x 1,5 m boyutlarında. İnsanları besleyebilecek tarımsal faaliyetler için gerekli toprak derinliği ise yaklaşık 50 cm. Ağırlığı 1,5 ton, ölçüleri 1x1,5x0,5 m olan Kaide [Plinth], toprak, kireç, keten lifi, küfeki taşı mıcırı4 ve tuğla tozundan oluşuyor. 0,75 m3’lük hacim, tarımın bir megakentteki belli belirsiz varlığını, bostancılık gibi somut olmayan kültürel mirasların kırılganlığını ve hoyrat inşaat faaliyetleriyle dolu bir kentte bostancı ya da bakımveren olarak yaşamanın güvencesizliğini ölçmek için üretilmiş nitel ölçüm sisteminin en küçük birimi.5 İki restorasyon zanaatkarı tarafından iki günde sıkıştırılan Kaide [Plinth], temel bir hacmin (prizma) en temel malzemeyle (toprak) ve basit hareketlerle (sıkıştırmak) üretilmesindeki fiziksel emek sürecinin bedensel bir ölçümü. Kolaylaştırıcı teçhizatın yokluğunda, topraktan yapılmış bu monolit, mimarlığın ve emeğin hem insani hem de gezegensel oranlarını ölçüyor: Taşımak, sıkıştırmak, inşa etmek gibi insani bedensel emeğin yanında gezegenin kaya formasyonu ve onu öğüterek toprak yapması gibi yavaş jeolojik süreçleri. Ancak bu oran sadece performansta mevcut ve dolayısıyla teorik. Çünkü aletlerin ve düzeneklerin insan gücü ve iradesinden katbekat üstün olduğu inşaatta maddelerle simetrik bir güç ilişkisi kurulduğu nadiren görülüyor. Buna ek olarak, gezegenin emeği ve kendi emlağı hesaba katılmıyor. 0,75 m3’lük sıkıştırılmış toprak işin içine emeği ve toprağın mülkiyetini katarken ölçülemeyene teşebbüs ediyor.
Yazar hakkında Aslıhan Demirtaş mimar ve İstanbul merkezli KHORA Office’in kurucu ortağı. Yapmakla ilgilenen farklı disiplinlerin sınırları arasında yer alan pratiği, gezegenimizde varoluş ve üretim faaliyetlerinin yeni tanımlarını çoğu zaman yapı, bahçe ve sanat projeleri şeklinde soruşturur. Tarihi Yedikule Bostanları Koruma Girişimi’nin aktif üyelerinden olan Demirtaş, aynı zamanda Graham Foundation for Advanced Studies in the Fine Arts Grant bursuna layık görülmüştür.